در حدیثی از جعفر صادق علت تشریع روزه برابری میان فقرا و اغنیاست.

محمد حسین طباطبایی در تفسیر المیزان درباره روزه می‌گوید: «در خصوص روزه برگشتن آثار اطاعت در انسان را در جمله «شاید با تقوا شوید» بیان کرده‌است و می‌گوید فایده روزه تقوا است. و آن خود سودی است که عاید خود شما می‌شود. و هر که بخواهد به عالم طهارت و رفعت متصل شود و به مقام بلند کمال و روحانیت ارتقاء یابد، اولین چیزی که لازم است بدان ملتزم شود این است که از افسار گسیختگی خود جلوگیری کند و بدون هیچ قید و شرطی سرگرم لذت‌های جسمی و شهوات بدنی نباشد. و خود را بزرگتر از آن بداند که زندگی مادی را هدف بپندارد. و سخن کوتاه اینکه از هر چیزی که او را از خداوند مشغول می‌دارد بپرهیزد. و این تقوایی که قرآن به اشاره می‌کند تنها از راه روزه و خودداری از شهوات بدست می‌آید. و این خودداری از شهوات عبارتست از خودداری از شهوت شکم از خوردن و آشامیدن و شهوت جنسی. و اگر مدتی از این سه چیز پرهیز کنند به تدریج نیروی خویشتن داری از گناهان در آنان قوت می‌یابد و نیز به تدریج بر اراده خود مسلط می‌شوند و آن وقت در برابر هر گناهی عنان اختیار از کف نمی‌دهند و در تقرب به خداوند متعال دچار سستی نمی‌گردند.» روزه در اسلام یکی از فروع عبادی بشمار می‌آید.

آیهٔ ۱۸۲ بقره امر به روزه می‌کند که ظاهراً در رمضان سال دوم پس از هجرت فروفرستاده شده‌است. در پی نزول این آیات و وجوب روزه‌گرفتن، وجوب روزهٔ عاشوراء از میان رفت. آیات دیگری نیز هستند که به روزه اشاره می‌کنند، مثل ۱۹۶ بقره، ۹۲ نساء، ۸۹ و ۹۵ مائده و ۴ مجادلة. در آیهٔ ۳۵ احزاب واژهٔ «صائم» در کنار صفات دیگر، برای اشاره به مسلمانان متدین به کار رفته‌است.

مسلمانان وقتی حكم وجوب روزه نازل شد، و آيه «كتب عليكم الصيام كما كتب علي الذين من قبلكم» را شنيدند، با خود گفتند مسيحيان عمل زناشوئی و خوردن و نوشیدن را در اول شب انجام می‏هند و در آخر شب از این کارها خودداری می‏كردند، بنابراین مسلمانان هم همينطور روزه گرفتند، این جور روزه گرفتن بر جوانها دشوار بود، چون نمی‏توانستند از عمل زناشوئی صرف نظر كنند، پيرمردان هم از نخوردن و ننوشيدن پس از خواب ناراحت بودند، و برخی خواب می‏ماندند و به حكم روزه مسيحيان كه بعد از خواب افطار حرام بوده، ديگر نمی‏توانستند سحری بخورند بنابراین آيه ۱۸۷ سوره بقره نازل شد، و بيان كرد كه عمل زناشوئی و خوردن و نوشیدن در شب برای روزه‏دار در شب‌های ماه رمضان حرام نيست. این آیه پیش از جنگ خندق در سال ۵ هجری نازل شد.

گلوکز منبع اصلی تامین انرژی بدن است و برای سلامت مغز حیاتی است. هنگامی که بدن بیش از ۴ تا ۸ ساعت از دریافت گلوکز منع شود بدن به جای گلوکز از کبد ماده گلیکوژن که حالت ذخیره‌ای گلوکز است را استفاده می‌کند. در این وضعیت بدن بخشی از پروتین خود را نیز برای جبران کمبود سوخت مصرف می‌کند. این حالت تا حداکثر ۱۲ ساعت می‌تواند ادامه داشته باشد. پس از آن بدن از گلیکوژن موجود در عضلات استفاده می‌کند و تا چند روز از این منبع به دوام خود ادامه می‌دهد. اگر همچنان گلوکزی به بدن نرسد بدن در این هنگام به سوزاندن چربی‌های بدن روی می‌آورد. بدن چربی‌ها را به کتن تبدیل می‌کند و کتن به عنوان سوخت مغز تا رسیدن گلوکز استفاده می‌شود.